Universi dhe pakufiri i tij 'imagjinar'

Moderators: Beka Floyd, SadButTrue

User avatar
Android
Posts: 4919
Joined: Fri Mar 25, 2005 8:44 am
Location: The Elegant Universe

Post by Android »

Proporcionalisht me ju qas asaj qka the, mendoj se universiumit nuk mund ti referohemi me "kufinj" imagjinar, dhe universi si univers nuk ka trajt te njeqenesise se kufizuar por tenton ne infinit, n'fakt kem tbajm me infinit universe.

Universi nuk mund te spjegohet dhe te paraftyrohet duke ju referu vetem Big Bang.. Big Crunch ..Big Rip..etjetj edhe njekohsisht kisha me ju qas.. edhe hapsires qysh e ki qujt ti me nje fjal univers (!)(?)-
Une mendoj qe Hapsira(KURGJOHI) eksiston, edhe sikur mos te eksistoje DIQKA-ja proprocionale ne te.
Koha osht numer i ngjarjeve dhe eksiston vetem si dimension izotrop.. eksiston si referente e DIQKA-jes qe dmth se nuk eksiston pa DIQKA-jen dhe eshte e varur nga ajo. Materia tenton ne entropi.
Tkurrja dhe zgjerimi ndodhin si proces "ciklik"..ndersa per 'paradoxin' e rrethit qe permende mendoj qe perkufizon logjikisht, edhe pse ne tabllon eksistente mund te kete "forme" te mundshme. mirepo prap je i "rrethum" me infinitum infinitus, sepse nga kjo "njohim" infinit veti, infinit ligje tjera, infinit forma.

Dua te ndelidh edhe diqka. Teksa themi se ky univers (i joni) eksiston sipas ligjeve te caktume dhe i referohemi sipas ligjeve te caktume, nuk mund te them se edhe per infinit universet tjera eksiston referenc e till dhe ligje te njejta, sepse eksistenca e tyre bazohet gjithashtu ne infinit ligjet te mundshme.
Kuptimi logjik mundet me ra, ma qartesisht 'subjekti'- Kuptim ne ket rast me predikatin Logjike shendrrohet ne Pa-Kuptim.
nejse mos t'hi fell tash me filozofu :P..
pra: un mendoj qe universi jone osht ne proces ciklik te riperseritjes (levizjes) infinite. tkurrjes dhe zgjërimit.
User avatar
hirudinea
Posts: 194
Joined: Tue May 30, 2006 10:01 pm
Location: brave new world

Post by hirudinea »

SadButTrue wrote:une mendoj, jap ide (dhe kerkoj kritika per kete ide nga ju ) se universi ende eshte ne procesin kohor te zhvillimit, qysh nga fillimi, nga pika startuese X dhe vazhdimisht eshte ne levizje te pikes Y pra nje zgjerim deri ne nje kohe te caktuar, dhe kur te mbaron apo kur te arrihet pika Y, universi (hapsira) prap kthehet ne piken startuese X dhe prap (ndoshta) fillon e njejta procedur, pra nese gjithecka eshte ne levizje (perseritje) ateher une mendoj se qeshtja e universit eshte kjo: qe ne menyr kontinuetale vetem zgjerohet dhe ngushtohet, prej pikes X ne Y dhe prej Y deri ne X....

Fakt osht se kjo ide eshte njo prej dy teorive ma t'popullatizume rreth ciklit jetsor t'Universit, dhe tjetra se pajtohna me kete teori e cila ne thelb nuk osht hala mir e perfundume dhe e shqyrtume.
Qe, si shembull, njo prej kontradiktave qe paraqitet ketu osht se n'shqyrtimin e universit si "hapsine" infinite, nuk ka Big Bang as Big Crunch, n'anen[n'kete teori) tjeter shqyrtimin e Universit si infinit n'piken maksimale[dmth aty ku fillon universi mu "zberthy"(amplituda)] osht relativisht e pranushme megjithate osht n'kundershtim me thelbin e teorise, se nese universi ka fillimin(osht finit), dhe ka perfundimin (osht finit), qysh mundet ne ni faze me qene infinit??
Filozofikisht infiniti osht "diqka" absolute.(ktu osht relative).
Megjithate, kjo teori nuk osht fort e afirmume, prej vet faktit se gjate shqyrtimeve n'pergjithsi paraqitet nevoja e shqyrtimit t'universit si infinit.
SadButTrue wrote:si mundeni te e vizatoni nje rreth pa kufi?

Android wrote:ndersa per 'paradoxin' e rrethit qe permende mendoj qe perkufizon logjikisht, edhe pse ne tabllon eksistente mund te kete "forme" te mundshme. mirepo prap je i "rrethum" me infinitum infinitus, sepse nga kjo "njohim" infinit veti, infinit ligje tjera, infinit forma.


@sbt, rrethi ne fakt osht pakufi.Kurr nuk mund te tregohet cila eshte pika fillestare e cila perfundimtare, se prej nje pike dalin infinit pikash tjera.Dmth osht infinite.
Android wrote:Une mendoj qe Hapsira(KURGJOHI) eksiston, edhe sikur mos te eksistoje DIQKA-ja proprocionale ne te.
Koha osht numer i ngjarjeve dhe eksiston vetem si dimension izotrop.. eksiston si referente e DIQKA-jes qe dmth se nuk eksiston pa DIQKA-jen dhe eshte e varur nga ajo. Materia tenton ne entropi.

Po, koha osht dimension nreferenc me driten(diqka).Edhepse ky varg dimensionesh sipas mendimit tem shkon edhe kshtu drite-kohe-hapsine, pra nkete rast drita osht dimension(?), sepse nderlidhet me kohen, e cila osht dimension.Tash, supozojme se ekziston hapsina dhe kurgjo tjeter ska n'at zbrazti, ktu nuk ekziston koha se nuk ekziston asni trup tcilit mundet mi ju referu, nmomentin kur ktu paraqitet ni burim i drites(energjise) me shpejtsi konstante(n'rast mund te konsiderohet edhe si materie-me ose pa mase), paraqitet edhe koha si side dimension.
N'pergjithsi ky osht kandveshtrimi i jem rreth kohes, dmth na nuk jemi tvarun prej kohes, po koha prej neve.
User avatar
hirudinea
Posts: 194
Joined: Tue May 30, 2006 10:01 pm
Location: brave new world

Post by hirudinea »

SadButTrue wrote:por, cfar per vakumin ne univers?!
une mendoj se ne vakum nuk mund te kete ndonje materie, pasi qe vet trupat qiellor, qysh pas krijimit te tyre jan duke levizur po ne te njejten shpjtesi konstante, dhe kjo shpejtesi nuk ndryshon pasi qe jan ne nje vakum qe nuk i nderpren apo i ndalon trupat ne vakum se levizuri...

dhe kur kthehemi prap tek rrethi pakufi... kjo eshte e pa logjikshme se si te ekzistoj nje rreth i till!!!

koha mvaret prej hapsires, por ndoshta edhe per ate eshte relative jo konstante... duke marr parasysh se sa shpejt sillen elektronet, protonet e neutronet rreth berthames te nje atomi, dhe se sa shpejt sillet nje galaksi (trupat ne te) rreth boshtit te saj....

edhe shpejtesia drites ne univers eshte relative, pra nuk eshte shpejtesi e njejt duke marr parasysh burimet e ndryshme te drites...

por tani, vakumi, apo me nje fjal po e permbledhi, universi eshte ende ne procesin kohor, eshte duke u zgjeruar, duke u zhvilluar, dhe shpejtesia e drites nuk eshte e mjaftueshme te e mbrrin ate (zgjerimin e universit) mbetet vetem njer erresire qe e ngulfat universin!!!

pas kufijve vazhdimisht te ndryshushem te universit ka asgje!
User avatar
alterlife
Posts: 1731
Joined: Sat Mar 04, 2006 5:22 pm
Location: Parallel Universe

Post by alterlife »

shum me veshtirsi ta kap mendja qe ka "asgje", sun e paramendon njeri...qka esht asgje?!...edhe teoria e "big bang"-it esht ni sen shum interesant.....tash do thojn qe universi esht si rreth, si top...mu nis me ni pik e me vazhdu veq drejt, ki me pefundu apet qaty ku je nis...po hala sen ska mujt mu vertetu prej ksaj teorie niher per niher, se nuk i kemi mundesit teknologjike per ket sen.....gjithsia esht mister n veti, e ne nuk e dijm as 1/10000000000000...-ten te ketij misteri...larg jena hala
User avatar
Android
Posts: 4919
Joined: Fri Mar 25, 2005 8:44 am
Location: The Elegant Universe

Post by Android »

hirudinea wrote:
SadButTrue wrote:por, cfar per vakumin ne univers?!
une mendoj se ne vakum nuk mund te kete ndonje materie, pasi qe vet trupat qiellor, qysh pas krijimit te tyre jan duke levizur po ne te njejten shpjtesi konstante, dhe kjo shpejtesi nuk ndryshon pasi qe jan ne nje vakum qe nuk i nderpren apo i ndalon trupat ne vakum se levizuri...

dhe kur kthehemi prap tek rrethi pakufi... kjo eshte e pa logjikshme se si te ekzistoj nje rreth i till!!!

koha mvaret prej hapsires, por ndoshta edhe per ate eshte relative jo konstante... duke marr parasysh se sa shpejt sillen elektronet, protonet e neutronet rreth berthames te nje atomi, dhe se sa shpejt sillet nje galaksi (trupat ne te) rreth boshtit te saj....

edhe shpejtesia drites ne univers eshte relative, pra nuk eshte shpejtesi e njejt duke marr parasysh burimet e ndryshme te drites...

por tani, vakumi, apo me nje fjal po e permbledhi, universi eshte ende ne procesin kohor, eshte duke u zgjeruar, duke u zhvilluar, dhe shpejtesia e drites nuk eshte e mjaftueshme te e mbrrin ate (zgjerimin e universit) mbetet vetem njer erresire qe e ngulfat universin!!!

pas kufijve vazhdimisht te ndryshushem te universit ka asgje!


Po, dhe asgje-ja eshte diqka, n'kuptim analitik.

@sbt, tjesh ma i kjarte..atje me te kuqe.
materie nuk dmth vetem substance dhe domosdoshmerisht ajo.
matarie eshte edhe fusha fizike qe vlen(eksiston) ne vakuum. (psh:vala).
asgje-dhe-diqka eksistojn t'kushtzume prej njona-tjetres.

Android wrote:ndersa per 'paradoxin' e rrethit qe permende mendoj qe perkufizon logjikisht, edhe pse ne tabllon eksistente mund te kete "forme" te mundshme. mirepo prap je i "rrethum" me infinitum infinitus, sepse nga kjo "njohim" infinit veti, infinit ligje tjera, infinit forma.
deepblue
Posts: 334
Joined: Fri Jul 01, 2005 11:08 pm

Post by deepblue »

.......pas kufijve vazhdimisht te ndryshushem te universit ka asgje


Me nje pyetje te thjesht po du me ju tregu se sa e pakuptimt eshte te pergjigjesh "se cka ka pertej kufirit te universit".

Pra a ka mundesi te te pergjigjeni ne kete "cka ka ne veri te polit te veriut" ?
User avatar
Packi Rocks
Posts: 798
Joined: Sun Jan 22, 2006 2:11 pm
Location: Pejë

Post by Packi Rocks »

atomi osht nje gjithsi e hajde ti gjeje fundin nese ti je veq ni njeri brenda kti atomi(gjithsie) i cili osht i integrum me ni atom (gjithsi) mat madhe e kjo brenda ni gjithsie(atomi) edhe mat madhe e kshtu me radh ... deri ne infinit (ska infinit)... ide e jemja po se kom shpjegu mir ...

kur marrim kete shembull per vizatimin e nje rrethi pakufi:
si mundeni te e vizatoni nje rreth pa kufi?
>kur thuhet se osht pa kufi ather smundet me kon rreth se rrethi osht i kufizum !

duke filluar ta vizatoni nje vije te drejt ne pakufi! kjo ska logjik ...


pra nese gjithecka eshte ne levizje (perseritje) ateher une mendoj se qeshtja e universit eshte kjo: qe ne menyr kontinuetale vetem zgjerohet dhe ngushtohet, prej pikes X ne Y dhe prej Y deri ne X.... !
(perseritje) me perseritje pajtohna diqysh ky shpjegimi tjeter duhet pak ma kjart se krejt i ke shti krejt qysh me thon " i ke shti me ni ven" qe dmth i ke shti n kufi i ke rrethu ... e kshtu t rrethume pe shpjegon ni sen qe sosht i rrethum, ska kufi..
sdi ndoshta sjena kuptu veq em pelqejn qito ide shum
User avatar
hirudinea
Posts: 194
Joined: Tue May 30, 2006 10:01 pm
Location: brave new world

Post by hirudinea »

deepblue wrote:
.......pas kufijve vazhdimisht te ndryshushem te universit ka asgje


Me nje pyetje te thjesht po du me ju tregu se sa e pakuptimt eshte te pergjigjesh "se cka ka pertej kufirit te universit".

Pra a ka mundesi te te pergjigjeni ne kete "cka ka ne veri te polit te veriut" ?

pra ti e konsideron universin infinit?

nuk ka fakte per kufijte e universit, prandaj edhe eshte e kuptimte me u "mundu" me dhon pergjigje irelevant ndaj saktsise se tyne.
User avatar
Android
Posts: 4919
Joined: Fri Mar 25, 2005 8:44 am
Location: The Elegant Universe

Post by Android »

SadButTrue wrote:epo tasht, dihet se cdo send qe eshte me mas me te madhe terhjek ate qe eshte me mas me te vogel... si dhe galaksia jon eshte ne drejtim te galaksis Andromeda qe eshte me e madhe se sa galaksia jon, dhe siq thuhet se pas 200bilion viteve galaksia jon do te bashkohet me te!!!

pra nese cdo trup eshte duke u terhjekur vazhdimisht nga nje trup tjeter, e bene ate qe te jet i levizshem gjithenje, pra nuk kemi vakum ne univers! dhe gjithecka eshte duke vepruar prej nje force te madhe gravitacionale!

dihet se galaksit permbajn trupa, e gazra te ndryshem, qe ndriqojn e prej tyra ka qe emitojn radio vale... kur keto galaksi jan vazhdimisht duke u terhjekur njera-tjetres, ne fund mund te kemi nje galaksi gjigande...

univers, une me kete e quaj tere hapsiren qe ekziston tani dhe nuk mendoj se ka universe tjere, ose siq duhet te quhen subuniverse... apo ndoshta ju i quani klusterat (grumbull galaktikash) universe ne vete...

po nese ju gjindeni ne kete hapsir, a do te jeni ne levizje kur ju keni 0 force, dhe 0 mass/peshe, do te peshoni do te shtyheni, apo do te terhiqesh nga 0 force?! apo ndoshta je ne levizje te palevizshme qe terhiqesh nga kush?!

po nese e leshojm nje trup qe ne tok peshon 5kg kurse jasht saj 0kg, dhe nese e shtyjm me nje forc qe ta beje at trup te shkon/udheton ne 100km/h, a do te ndalet ndonjeher ai trup, apo do te jet pergjithmon me ate shpejtesi, dhe po nese terhiqet nga nje trup tjeter, a do ta rris shpejtesin apo zvoglon ate?! a do te perplaset me ate trup apo do te behet satelit i tij?!

dhe nese fusha fizike eshte materie/mass a do te ndikoj ne shpejtesin e trupave qiellor?!


sedbattru,

Osht e vertet qe objektet me mase me te madhe terheqin objekte me mase me te vogel, dmth kjo shkon n'mnyre zingjirore.. dhe forca e gravitetit sikur qdo force tjeter perbahet prej "elementeve/grimcave aktive" qe e bojn tmundshme eksistimin/veprimin e ksej force, e nkit rast te graviteti jan marr per shqyrtim disa 'grimca' hipotetike dmth nuk kem tbajm me vertetimin e ketyre grimcave dhe keto quhen gravitone.
Universi njikohsisht shkon ne zgjerim.. per pe vrejm se vazhdimisht kemi edhe tkurrje dhe terheqje tvazhdushme.

Persa i perket subuniverseve apo nenuniverseve proporcionalisht ma te vogla, kto mundemi mi paramendu ose mi shqyrtu n'baz t'pikave referente te universit, edhe perkufizimi i tyne n'varet mas shumti prej largeses t'pikave refrente, shpejtesise se levizjes, ndikimin dhe dis/balancimin e forcave vepruese, dhe 'kohes' se levizshmerise se tyre.

sbt, gjithqka osht n'levizje, dmth levizjen e kemi absolute n'kuptimin eksistent. gjithqka tenton ne stabilitet, ne entropi mirepo ti e din se forcat/energjia(si modifikim i materies) dhe vet materia vepron/veprojne n'raport t'njana tjetres.
per 0 forcen qe permende kemi tbajm me rezultanten e forcave tjera referente e cila eshte e barabarte me zero, qka dmth se ti pa mar parasysh vazhdimisht ki me qen i "goditun" prej forcave.
statik mundesh me qen vetem duke u mbeshtet ne pika referente (ne ato qka kan/ki ndikim per aq 'kohe') mirepo prap me kto kuptojm se gjithqka statike osht ne levizje ndaj gjithqkajes dhe anasjelltas.

ato me bold:
tu e dit se sa vit drite kemi distance ndaj objekteve tjera yjore, po edhe npergjithesi tu e dit shpejtesin largesen kohen..etjetj.. nese ni trupi i jipet shpejtesi e caktume ai do te mbaje at shpejtesi perderisa ndonje trup tjeter te mos "vije" ti ja ndryshoje ate. a do ti bahet satelit noj objekti tjeter gigantik ose jo, krejt n'varet prej forcave vepruese dhe "luftes" ndermjet tyre.
po, fusha fizike do t'ndikoj domosdoshmerisht ne shpejtesine e trupit qiellor.

ps. soprano, ti ja ki bo si mu kon para nji muri edhe me thon: ska kurgjo mas atij muri:)
qka kupton me kurgjo-absolut? prap je pre e infinitit.

pss. dipbllu
deepblue wrote:Me nje pyetje te thjesht po du me ju tregu se sa e pakuptimt eshte te pergjigjesh "se cka ka pertej kufirit te universit".

veriu i veriut tveriut tveriut tveriut.. :
Android wrote:Kuptimi logjik mundet me ra, ma qartesisht 'subjekti'- Kuptim ne ket rast me predikatin Logjike shendrrohet ne Pa-Kuptim.

..dhe nese eshte e pakuptimt, sdmth qe ska logjike:)
na jem veq ni pjes e nji "drejteze" t'cilt perseritemi infinit njejt dhe infinit ndryshem.
(figurativisht muj me paramndu si:)

<------------------------------------------------------------->
User avatar
taxpo
Posts: 453
Joined: Sat Jan 14, 2006 10:40 pm
Location: Lunatic Asylum
Contact:

Post by taxpo »

Kur falsim per universin dhe hapesiren pa kufi mua me kap panika eshte shume e lodhshme per tru !

Vetem mundohem me humb at mendim per pakufine sepse ndihem keq a keni mendu se qka mundet me pa pas kosomosit edhe nese ka diqka qka pas asaj .......

d.m.th jetojme ne kete jete te pambrojtur
kush kujdeset per ne
pergjigjja veq ALLAHU !!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!
User avatar
Android
Posts: 4919
Joined: Fri Mar 25, 2005 8:44 am
Location: The Elegant Universe

Post by Android »

taxpo wrote:Kur falsim per universin dhe hapesiren pa kufi mua me kap panika eshte shume e lodhshme per tru !

Vetem mundohem me humb at mendim per pakufine sepse ndihem keq a keni mendu se qka mundet me pa pas kosomosit edhe nese ka diqka qka pas asaj .......

d.m.th jetojme ne kete jete te pambrojtur
kush kujdeset per ne
pergjigjja veq ALLAHU !!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!

:?

SBT wrote:nese fusha fizike ndikon ne levizjen e trupave qiellor, ateher pse ato jan ne levizje konstante?!

Konstanten duet me marr si "vler efektive".
Ashtu qysh pe kupton ti si te pandryshushm n'vler kish me qen vetem nese skish me eksistu graviteti. E trupi/objekti smun me pas gjithmone te njejten shpejtesi ne kozmos..po dallimi osht shum i vogel/vrehet shum pak pershkak hapsires shum t'madhe..t'veprimit t'forcave.
SBT wrote:dhe a mendoni se Big Bang-u eshte i pari, apo ndoshta kemi pasur Big Bang-e te shumta edhe me heret para ketij qe ne e njohim?!

Energjia(materia) nuk krijohet as nuk zhduket, ndrron forma dhe modifikohet. Me sa di temperatura e pergjithshme n'univers osht 4 shkall, nese kjo bjen fillon tkurrja. Dhe sipas logjikes, Big Bang osht proces i perseritshem ciklik.
User avatar
taxpo
Posts: 453
Joined: Sat Jan 14, 2006 10:40 pm
Location: Lunatic Asylum
Contact:

Post by taxpo »

A spo ta mush menen shkrimi im a spe kupton Android ?
deepblue
Posts: 334
Joined: Fri Jul 01, 2005 11:08 pm

Post by deepblue »

android ->...dhe forca e gravitetit sikur qdo force tjeter perbahet prej "elementeve/grimcave aktive" qe e bojn tmundshme eksistimin/veprimin e ksej force, e nkit rast te graviteti jan marr per shqyrtim disa 'grimca' hipotetike dmth nuk kem tbajm me vertetimin e ketyre grimcave dhe keto quhen gravitone.
Universi njikohsisht shkon ne zgjerim.. per pe vrejm se vazhdimisht kemi edhe tkurrje dhe terheqje tvazhdushme.


Android, nese graviteti perbehet prej grimcave ateher si eshte e mundur qe graviteti i nje trupi qiellor te shfaqet ne menyre instante (te menjehershme) ne trupin tjeter pa marr parasysh largesin ndermjet tyre????
me ilustru kete qe po e them... largesia toke diell eshte mesatarisht 150 milion km larg... kete largesi drita e kalon per 8.2 minuta. E graviteti i diellit vepron ne menyre te menjehershme ne toke (e kalon kete distance menjeher).. SI ESHTE E MUNDUR PRA QE GRIMCAT QE E SHKAKTOJNE TERHEQJEN GRAVITACIONALE TE DIELLIT TE KALOJNE KETE DISTANCE NE MENYRE INSTANTE (MENJEHER), E NE ANEN TJETER DRITES I VYN 8.2 minuta. A nuk eshte Teoria e pergjithshme e relativitetit ajo e cila thot qe asgje nuk mundet me leviz me shpejtesi me te madhe se sa te drites. ???
User avatar
lonchi
Posts: 1231
Joined: Thu Dec 16, 2004 12:10 am
Location: peja

Post by lonchi »

une vetem nje mendim tshkurt muj me jep, une mendoi se universi ka kufi si qdo gjo qe ka kufi edhe universi e ka kufirin por asht teper i lerg ai kufi
User avatar
Android
Posts: 4919
Joined: Fri Mar 25, 2005 8:44 am
Location: The Elegant Universe

Post by Android »

deepblue wrote:
android ->...dhe forca e gravitetit sikur qdo force tjeter perbahet prej "elementeve/grimcave aktive" qe e bojn tmundshme eksistimin/veprimin e ksej force, e nkit rast te graviteti jan marr per shqyrtim disa 'grimca' hipotetike dmth nuk kem tbajm me vertetimin e ketyre grimcave dhe keto quhen gravitone.
Universi njikohsisht shkon ne zgjerim.. per pe vrejm se vazhdimisht kemi edhe tkurrje dhe terheqje tvazhdushme.


Android, nese graviteti perbehet prej grimcave ateher si eshte e mundur qe graviteti i nje trupi qiellor te shfaqet ne menyre instante (te menjehershme) ne trupin tjeter pa marr parasysh largesin ndermjet tyre????
me ilustru kete qe po e them... largesia toke diell eshte mesatarisht 150 milion km larg... kete largesi drita e kalon per 8.2 minuta. E graviteti i diellit vepron ne menyre te menjehershme ne toke (e kalon kete distance menjeher).. SI ESHTE E MUNDUR PRA QE GRIMCAT QE E SHKAKTOJNE TERHEQJEN GRAVITACIONALE TE DIELLIT TE KALOJNE KETE DISTANCE NE MENYRE INSTANTE (MENJEHER), E NE ANEN TJETER DRITES I VYN 8.2 minuta. A nuk eshte Teoria e pergjithshme e relativitetit ajo e cila thot qe asgje nuk mundet me leviz me shpejtesi me te madhe se sa te drites. ???

pm.
Post Reply